Βιβλία γνώσεων έχει το μενού για σήμερα!
Αλλά πρώτα ξεκινάμε, όπως πάντα με λίγο ζέσταμα! Είμαστε σίγουροι πως, αν σας ρωτούσαμε τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη "Γεωγραφία", η πρώτη σκέψη των περισσότερων θα ήταν "ένα βαρετό, κουραστικό μάθημα". Όλα καλά ως εδώ. Προσπαθήστε να προχωρήσετε περισσότερο και να σκεφτείτε κι άλλα πράγματα. Βάλτε το μυαλό σας να δουλέψει και θα σας εκπλήξει καθώς η μια σκέψη θα φέρνει την άλλη!
Κι αν σας ρωτούσαμε τι σχέση έχουν η Ιστορία με τη Γεωγραφία σίγουρα θα μας κοιτούσατε παραξενεμένοι και θα απαντούσατε "απολύτως καμία, πέρα από το ότι είναι και τα δύο μαθήματα".
Κάπως έτσι ξεκίνησε η μέρα μας σήμερα. Κι όμως είχαμε τη βεβαιότητα πως κάτι κρυβόταν πίσω από αυτά τα αλλόκοτα ερωτήματα. Και πάνω που αναρωτιόμαστε ήρθαν κι άλλα για να μας μπερδέψουν ή να μας ξεμπερδέψουν....
Κι ύστερα ήρθαμε στο σήμερα
Τελικά μετά από μια μεγάλη συζήτηση καταλήξαμε πως η Γεωγραφία και η Ιστορία έχουν πολύ μεγαλύτερη σχέση απ΄ όση νομίζαμε! Μάλιστα στο τέλος είχαν πειστεί και οι πιο δύσπιστοι που δήλωσαν πως από εδώ και πέρα πάντα "θα ψάχνουν να εντοπίσουν την Ιστορία μέσα στη Γεωγραφία και τη Γεωγραφία μέσα στην Ιστορία". Στη συνέχεια εστιάσαμε στο παράδειγμα της Ευρώπης μέσα από ένα υπέροχο βιβλίο που κατάφερε να μας αιχμαλωτίσει κι εμάς. Μπορείτε να το ξεφυλλίσετε εδώ και να μάθετε περισσότερα πατώντας στην εικόνα.
Συζήτήσαμε για το πώς η γεωγραφία και το κλίμα της Ευρώπης τη βοήθησαν να γίνει η δεύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο, για τις διαφορές που έχουν τα κράτη του Βορρά από τα κράτη του νότου, για τις συμμαχίες αλλά και τις συγκρούσεις, για τον τρόπο που όλα τα παραπάνω έχουν διαμορφώσει το παρόν μέσα στο οποίο ζούμε. Και μη φανταστείτε μόνο δύσκολα και περίπλοκα πράγματα. Αρκεί να δει κανείς τον τρόπο που ψηφίζει η κάθε χώρα στη Γιουροβίζιον!
Και φυσικά Γεωγραφία σημαίνει χάρτες!
Κι αφού είδαμε αληθινούς χάρτες και μιλήσαμε για το πώς από τους πρώτους χάρτες φτάσαμε στο Google earth και το GPS, μιλήσαμε για χάρτες φανταστικών τόπων στη λογοτεχνία. Από τον χάρτη του νησιού των θηασυρών και τον χάρτη της Μέσης Γης του Τόλκιν στον χάρτη του Χόγκουαρτς που εντοπίζει όσους περνούν ή πέρασαν από το κάστρο, ζωντανούς ή νεκρούς. Πατήστε πάνω στην εικόνα για να διαβάσετε ένα εξαιρετικό άρθρο της Μαρίας Αγγελίδου για τους χάρτες στο bookbook. gr
Ύστερα είδαμε την Κατερίνα Κρις, αγαπημένη συγγραφέα και εικονογράφο, να μας μιλά για τους δικούς της χάρτες και ακολουθήσαμε τις οδηγίες της για να φτιάξουμε τους δικούς μας χάρτες, τους χάρτες των φανταστικών τόπων μας! Ακολουθήστε κι εσείς το κανάλι της στο youtube κι ετοιμαστείτε για πολύχρωμες, φανταστικές περιπέτειες! Η καλύτερη παρέα για την καραντίνα και όχι μόνο!
Στο τέλος φτιάξαμε τους δικούς μας χάρτες και παρουσιάσαμε τους φανταστικούς τόπους μας. Ακολουθήστε μας στο Χαλβαδιστάν, το Νησί των Green και το Νησί των Χρωμάτων, το Ειρηνονήσι κι ένα σωρό άλλα μαγικά κι ενδιαφέροντα μέρη, Τώρα που το σκεφτόμαστε ίσως είναι οι πιο ιδανικοί προορισμοί για την περίοδο της Καραντίνας!
Καλά ταξίδια!
Κι επειδή τα ταξίδια, που τόσο μας έχουν λείψει, δεν τα βαριέται κανείς ποτέ δείτε δύο ακόμα πολύ όμορφα βιβλία με θέμα τους χάρτες, τι άλλο; "Χάρτες" και "Παιχνίδια αντιβαρεμάρας με χάρτες" από τις εκδόσεις Πατάκη! Κάντε κλικ στις εικόνες για να τα γνωρίσετε καλύτερα...κι απο εμάς...
Καλά ταξίδια, σε αληθινούς
ή φανταστικούς τόπους!
0 Comments
Υπάρχει ένα ερώτημα που αναζωπυρώνεται κάθε χρόνο... Ύστερα για πολύ καιρό ξεχνιέται αλλά παραμονεύει εκεί έτοιμο να ξαναπεταχτεί ολοζώντανο και βασανιστικό μπροστά μας λίγο καιρό πριν τα Χριστούγεννα. Κάθε τέτοια εποχή στο Βιβλιοδρόμιο τα πηγαδάκια δίνουν και παίρνουν. Το ένα debate διαδέχεται το άλλο, υπάρχουν ένθερμοι υποστηριχτές και της μιας και της άλλης άποψης που αρνούνται πεισματικά να προσχωρήσουν στο ένα ή στο άλλο στρατόπεδο. Οι μεγάλοι μοιάζουν συχνά εξίσου μπερδεμένοι με τους μικρούς και τελικά περνούν τα Χριστούγεννα και ακνείς δεν μπορεί να απαντήσει με σαφήνεια αν ... Υπάρχει ο Άγιος Βασίλης; Από μια έρευνα που κάναμε με τους Βιβλιοφάγους της Δ' και της Στ' Τάξης διαπιστώσαμε πως όσο μεγαλώνουμε χάνουμε την πίστη μας στον Άγιο Βασίλη ή τη διατηρούμε αλλά με διαφορετικό τρόπο. Οι μαρτυρίες και τα επιχειρήματα των βιβλιοφάγων της Δ' Τάξης μας έβαλαν σε σκέψεις και ανέβασαν πάλι το θερμόμετρο του προβληματισμού στο κόκκινο, κάτι σπάνιο γι' αυτή την εποχή του χρόνου. Στη Στ' Τάξη πάλι τα πράγματα ήταν πιο ήρεμα. Στο στρατόπεδο της Στ' αντιμετώπισαν την κατάσταση με μεγαλύτερη ψυχραιμία. Κατέγραψαν και συζήτησαν τις απόψεις τους. Για να ξεδιαλύνουμε τα πράγματα αποφασίσαμε να ζητήσουμε τη βοήθεια της επιστήμης ...και της λογοτεχνίας. Δεν ταιριάζουν αυτά τα δύο λέτε; Θα σας διαψεύσουμε με τη βοήθεια των ειδικών του Ιδρύματος Ευγενίδου. Μπορείτε να πάρετε μια ιδέα εδώ και να ενημερωθείτε για το πρόγραμμα εδώ. Ξεκινήσαμε με το βιβλίο το Βασίλη Παπαθεοδώρου και τον ίδιο τον συγγραφέα να μας περιγράφει την αληθινή ιστορία της Βιρτζίνια Ο' Χάνλον, που είχε την ίδια απορία μ' εμάς αλλά πολλά πολλά χρόνια πριν. Στη συνέχεια ο Δημήτρης Σταθόπουλος μας έκανε πειράματα με τον ήχο και το φως για να μας αποδείξει πως "υπάρχουν πράγματα που δεν μπορούμε να τα αντιληφθούμε με τις αισθήσεις μας αλλά ισχύουν και αποδεικνύονται επιστημονικά". Φυσικά υπάρχουν και άλλα που δεν τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας ούτε αποδεικνύονται επιστημονικά κι όμως εμείς διατηρούμε την πίστη μας σ' αυτά. Μάθαμε ενδιαφέροντα πράγματα για τον ήχο και το φως. Το γνωρίζατε εσείς πως το λευκό φως κάθε άλλο παρά λευκό είναι; Και πως ο ήχος δεν μπορεί να ακουστεί στο κενό αλλά μπορεί να διαδοθεί μέσα από τα υγρά, τα στερεά και τα αέρια; Ωστε έτσι εξηγείται που στις ταινίες οι Ινδιάνοι ακουμπούν το αυτί τους στο χώμα για να ακούσουν τις οπλές των αλόγων που πλησιάζουν, ή οι καουμπόηδες ακομπούν το αυτί τους στις ράγες για να ακούσουν αν έρχεται τρένο. Κια πίσω από όλα αυτά δεν κρύβεται μαγεία αλλά Φυσική! Το σίγουρο είναι πως άνοιξε η όρεξη των Βιβλιοφάγων της Δ' Τάξης για το μάθημα της Φυσικής και περιμένουν πώς και πώς να ξεκινήσουν στην Επόμενη τάξη. Παρατήρησαν μάλιστα πως και οι ταχυδακτυλουργοί θα πρέπει να έχουν μελετήσει πολύ καλά τη Φυσική. Οι Βιβλιοφάγοι της Στ΄ που έχουν ήδη την τύχη να κάνουν Φυσική στο σχολείο έψαχναν να βρουν τις επιστημονικές απαντήσεις στα πειράματα που σε κάποιον άλλον θα έμοιαζαν με κόλπα μάγου. Στο τέλος μιλήσαμε για τον Άγιο Βασίλη, τη ζωή και το έργο του. Μας άρεσαν τόσο πολύ τα πειράματα που συνεχίσαμε να κάνουμε και στο διάλειμμα. Και ψάξαμε και στη Βιβλιοθήκη για Βιβλία με Πειράματα. Η Έλενα μάλιστα ανακάλυψε πως η ιστορία της Βιρτζίνια αναφερόταν και σ' ένα βιβλίο που είχε στο σπίτι της και το έφερε να μα ς το δείξει την επόμενη μέρα. Οι Βιβλιοφάγοι της Στ' Τάξης συνέχισαν την κουβέντα τους. Είναι πολλά εκείνα που υπάρχουν κι ας μην τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας. Ωστόσο τα δεχόμαστε από τη στιγμή που αποδεικνύονται επιστημονικά. Από την άλλη υπάρχουν και πράγματα που δεν αποδεικνύονται μέσα από τις επιστήμες αλλά εμείς έχουμε πίστη σ' αυτά. Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά. Πώς είπατε; Αν άλλαξαν γνώμη; Όχι, καθώς οι περισσότεροι θεωρούσαν ήδη πως ο Άγιος Βασίλης δεν είναι ένας καλοκάγαθος παππούλης ντυμένος στα κόκκινα αλλά το πνεύμα της αγάπης, της αλληλεγγύης και της καλοσύνης που κάνει θαύματα. Ο καθένας από εμάς μπορεί να γίνει Άγιος Βασίλης για τους άλλους αλλά και να δεχτεί δώρα ανέλπιστα από κάποιον άλλον...Άγιο... Η Βιρτζίνια Ο' Χάνλον, για να επιστρέψουμε εκεί απ΄όπου ξεκινήσαμε, έζησε δυο παγκόσμιους πολέμους και μια οικονομική κρίση. Ομως δεν έχασε ποτέ την πίστη της στη ζωή και στη δύναμη της αγάπης. Έγινε δασκάλα και κάθε χρόνο μάζευε γύρω της τα παιδιά της και τους μιλούσε για τον Άγιο Βασίλη προσπαθώντας να διαλύσει τις αμφιβολίες τους γι' αυτόν. το άρθρο της "Sun" έγινε το πιο πολυδιαβασμένο άρθρο όλων των εποχών! Μετά τη συνάντησή μας με τον συγγραφέα και τους ανθρώπους του Ιδρύματος Ευγενίδου, που τους ευχαριστούμε πολύ, διαβάσαμε και συζητήσαμε αποσπάσματα από το βιβλίο. Μπορείτε να το βρείτε εδώ και να το κατεβάσετε για να το διαβάσετε κι εσείς. Βρήκαμε λοιπόν πολλά πράγματα που έχουν αλλάξει από τα χρόνια που ζούσε η Βιρτζίνια και άλλα που παραμένουν ίδια.
Για παράδειγμα η εμπιστοσύνη των ανθρώπων στους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ δεν είναι τόσο ακλόνητη όσο ήταν τότε. Ο μπαμπάς της Βιρτζίνια, αν ζούσε σήμερα, θα την προέτρεπε να ψάξει σε πολλές πηγές, σε βιβλία, στο διαδίκτυο μέχρι να σιγουρευτεί για την αλήθεια όσων διάβασε. Κι όλοι ξέρουμε πόσ εύκολο είναι να μπερδέψουμε την αλήθεια με το ψέμα στον αχανή του διαδικτύου. Από την άλλη η πίστη στη δύναμη της καλοσύνης, της αλληλεγγύης και της αγάπης παραμένει ίδια κι αναλλοίωτη παρά τα χρόνια που έχουν περάσει και τις συνθήκες που έχουν αλλάξει. Στο τέλος οι Βιβλιοφάγοι της Δ' έγιναν δημοσιογράφοι και έγραψαν άρθρα για τη μέρα που έζησαν κοντά στα παιδιά του 43ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου. Ευχαριστούμε πολύ το Ίδρυμα Ευγενίδου και την κυρία Ιωάννα που οργάνωσε, μαζί με την κυρία Χαρά Μπρίντεζη, την διαδικτυακή μας συνάντηση.
Να ΄μαστε πάλι στο αληθινό σχολείο. Από κοντά αυτή τη φορά έστω και με μάσκες. Φαίνεται πως κι αυτή η χρονιά ξεκινάει με ανατροπές, όπως και η προηγούμενη. Δεν προλαβαίνουμε να χαρούμε και απογοητευόμαστε. Πάνω που απελπιζόμαστε κάτι γίνεται κι ένα ελαφρύ αεράκι αισιοδοξίας μας ξεσηκώνει. Ο χρόνος μοιάζει να στροβιλίζεται στον ρυθμό των γεγονότων. Άλλοτε περνάει γρήγορα κι άλλοτε αργά. Κι εμείς μαζί του άλλοτε σαν φυλλαράκια τρέχουμε με το ρεύμα του ποταμού κι άλλοτε σκαλώνουμε στα βράχια.
Με ένα αραβικό παραμύθι διάλεξε να υποδεχτεί η κυρία Αναστασία και οι Βιβλιοφάγοι της Ε' Τάξης τη νέα χρονιά. Καθόλου τυχαίο αφού μιλούν για τους Άραβες στην τάξη αυτόν τον καιρό με αφορμή το μάθημα της Ιστορίας. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την πολυσύνθετη αυτή σχέση μέσα από ένα άρθρο στο περιοδικό "Αρχαιολογία".
Από την άλλη ποιος είναι εκείνος που δεν ξέρει πως στα παραμύθια φωλιάζουν οι μεγαλύτερες αλήθειες, αυτές που συχνά δεν τολμούμε να παραδεχτούμε ούτε στον εαυτό μας.
Αρχή του παραμυθιού λοιπόν κι αυτή τη φορά θα σας κεντήσουμε τον τίτλο του. Τι να σκεφτόταν άραγε η κεντήστρα που με υπομονή ανέβαζε και κατέβαζε τη βελόνα της στον καμβά της χαράζοντας δρόμους και μονοπάτια; Τι ένιωθε όσο το κεντούσε; Για ποιον το προόριζε; Ήξερε πως η φράση που κεντούσε ήταν παρμένη από ένα παραμύθι; Πώς ένιωσε όταν τέλειωσε το έργο της και το στόλισε στον τοίχο του σπιτιού και πόσο συχνά το κοίταζε κουνώντας αργά το κεφάλι;
Αρχή του παραμυθιού...καλημέρα σας!
Ποιο μήνυμα μπορεί να ήταν γραμμένο στο δαχτυλίδι; Κι όμως οι περισσότεροι το βρήκαν. Βλέπετε αυτή είναι η μαγεία των παραμυθιών: η σοφία τους δεν υπάρχει κάπου έξω αλλά είναι κρυμμένη μέσα μας.
Γιατί ο γερο-υπηρέτης ζήτησε από τον βασιλιά να ξαναδιαβάσει το μήνυμα;
Σκεφτείτε δύσκολες στιγμές που θέλουμε να περάσουν γρήγορα.
Σκεφτείτε όμορφες στιγμές που θα θέλαμε να κρατήσουν για πάντα
Και τώρα μπορείτε να δανειστείτε το παραμύθι για να το διαβάσετε ή μπορείτε να το ακούσετε από τον Χόρχε Μπουκάι, ψυχοθεραπευτή και συγγραφέα. Μόνο να θυμάστε πως ... κι αυτό θα περάσει...
Αν μη τι άλλο αυτή η χρονιά ξεπέρασε και την πιο τρελή φαντασία! Ποιος να μας το 'λεγε, λίγο καιρό πριν, πως ένας μικροσκοπικός, σχεδόν αόρατος εχθρός θα απειλούσε όλη την ανθρωπότητα, πως τα παιδιά και τα βιβλιοφάγα δρακάκια θα κάναμε μάθημα με τις πιτζάμες από το σπίτι, πως σκυλάκια και γατάκια θα παρακολουθούσαν τα μαθήματα του σχολείου με θρησκευτική ευλάβεια, πως θα φορούσαμε όλοι μάσκες κι ας μην είναι Απόκριες κι ένα σωρό άλλα...
Κι όμως το 2020 είχε πολλή φαντασία το άτιμο! Μας ξεπέρασε όλους! Τι είναι όμως η φαντασία; Πού βρίσκεται; Είναι κάτι καλό ή κάτι κακό; Ποιοι έχουν φαντασία; Γιατί κάποιοι άνθρωποι εχουν φαντασία κι άλλοι όχι; Και τελικά υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν καθόλου φαντασία; Γεννιέται κάποιος μ' αυτήν ή την αποκτά στη διάρκεια της ζωής του; Κι, αν γεννηθεί μ' αυτήν, την έχει για πάντα ή μπορεί και να τη χάσει; Εμείς έχουμε φαντασία; Μας έχει βάλει ποτέ σε μπελάδες; Με ποιον τρόπο μας βοηθάει να σκεφτόμαστε και να περνάμε καλύτερα; Το σχολείο και τα μαθήματα χρειάζονται φαντασία; Με αυτά και άλλα τόσα ερωτήματα ξεκίνησε η τελευταία βιβλιοφαγική μας δράση πριν κλείσει η χρονιά. Αφορμή, ως συνήθως ένα βιβλίο και πιο συγκεκριμένα...ένα φανταστικό εξώφυλλο! Πατήστε πάνω στην εικόνα και ξεναγηθείτε στη φαντασία της Κατερίνας Κρις!
Την Κατερίνα την είχαμε αγαπήσει ήδη από την "Καθαρίστρια Χάος" της και το "Αστρικό Χωριό". Λατρέψαμε, και πολλοί από εμάς ταυτιστήκαμε, με τον "Φραντς Κλάφτα" της και απολαύσαμε την υπέροχη παρέα της που γέμισε την γκρίζα καραντίνα μας με χρώματα και ζωγραφιές μέσα απ΄το κανάλι της στο YouTube. Με τη "Φαντασία" της διαλέξαμε να αποχαιρετήσουμε έναν χρόνο και να υποδεχτούμε έναν καινούριο.
Αλήθεια εσείς ποιοι πιστεύετε πως έχουν φαντασία; Όταν ρώτησα τα παιδιά δείτε τι μου απάντησαν:
οι συγγραφείς
οι βιβλιοθηκάριοι τα παιδιά που διαβάζουν πολλά βιβλία και γράφουν ωραίες ιστορίες τα παιδιά οι εικονογράφοι, οι ζωγράφοι οι καλλιτέχνες οι δάσκαλοι ο Αλέξανδρος και ο Χρήστος (φίλοι βιβλιοφάγοι με ταλέντο στη ζωγραφική και στη συγγραφή) οι παππούδες και οι γιαγιάδες όσοι λενε ψέμματα αυτοί που φτιάχνουν ταινίες οι ονειροπόλοι όλοι όσοι σκέφτονται όλοι οι άνθρωποι την ώρα που κοιμούνται και βλέπουν όνειρα ...οι επιστήμονες (;)
Πώς είπατε; Οι επιστήμονες;
Μα οι επιστήμονες ΔΕΝ έχουν φαντασία!
Κάποιοι διαφώνησαν έντονα με αυτή την απάντηση και η αλήθεια είναι πως εγώ, όπως όλα τα βιβλιοφάγα δρακάκια, λατρεύω τις διαφωνίες περισσότερο από τις συμφωνίες. Το σημείο εκείνο που τα παιδιά ξεχνάνε τους μεγάλους κι αρχίζουν να συζητούν, να εκφράζουν τη γνώμη τους και να αναπτύσσουν τα επιχειρήματά τους μόνα τους, μεταξύ τους, είναι το αγαπημένο μου. Τότε είναι που κάνω κι εγώ στην άκρη και τα παρακολουθώ με ένα χαμόγελο που φτάνει ως τα αυτιά μου.
Κάποιοι έλεγαν λοιπόν πως οι επιστήμονες δεν έχουν φαντασία "γιατί κάνουν απλά τη δουλειά τους και η δουλειά τους έχει κανόνες και είναι πολύ συγκεκριμένη και δεν έχει καθόλου φαντασία". Κάποιοι άλλοι, λιγότεροι είναι η αλήθεια, υποστήριζαν πως οι επιστήμονες χρειάζονται τη φαντασία "γιατί αυτή γεννάει τις ιδέες τους που μετά εκείνοι θα πραγματοποιήσουν" Έφεραν διάφορα παραδείγματα όπως το αεροπλάνο ή το υποβρύχιο που δεν υπήρχε στην αρχή παρά μόνο στη φαντασία αυτού που αποφάσισε να το φτιάξει. Τα επειχειρήματα άλλαζαν γήπεδο όπως το μπαλάκι στο τέννις μέχρι που η Χαρίκλεια είπε πως "Φυσικά κι έχουν φαντασία οι επιστήμονες! Εδώ ο μεγαλύτερος επιστήμονας του 20ου αιώνα, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν το είχε πει" ... μόνο που δε θυμόταν πώς ακριβώς το είχε πει... Κάπως έτσι αλλάξαμε σελίδα καθώς η συγγραφέας λες και ήταν στρογγυλοκαθισμένη μέσα στο μυαλό μας! Ε,ναι λοιπόν! Ο Αϊνστάιν το είχε πει και το είχε πει ακριβώς έτσι:
"Είμαι αρκετά καλλτέχνης και σχεδιάζω ελεύθερα με τη φαντασία μου.
Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση. Η γνωση είναι περιορισμένη. Η φαντασία περικυκλώνει τον κόσμο" Α.Α
Διαβάσαμε το βιβλίο και συνεχίσαμε τη συζήτηση για τη δική μας φαντασία. Ο καθένας μίλησε για τη φαντασία του: πώς θα ήταν αν ήταν ζωγραφιά, πώς νιώθει όταν είναι μαζί της, πότε είναι πιο ελεύθερη, σε ποια μέρη η φαντασία του καταπιέζεται, αν έχει αναγκαστεί ποτέ να την κρύψει μέσα στο ντουλάπι.
Αυτή τη φορά όλοι συμφώνησαν πως οι καημένοι οι μεγάλοι δεν έχουν φαντασία ή μάλλον έχουν ξεχάσει να τη χρησιμοποιούν (όπως άλλωστε έχουν ξεχάσει και να παίζουν), ή ακόμη χειρότερα ντρέπονται να την δείξουν για να μην τους κοροϊδέψουν. Δείτε για παράδειγμα μερικές γνωστές φαντασίες που θα τις αναγνωρίζαμε από μακριά. Η φαντασία της Κυριακής, της κυρίας Ελευθερίας, της Μαρίας, του Βαγγέλη και της Κλέας.
Μια και μας απασχόλησε πολύ το ζήτημα της φαντασίας των επιστημόνων και μια και είναι Χριστούγεννα, είπαμε να κεραστούμε "χριστουγεννιάτικα σκεψεδάκια" από τον Δημήτρη Γραμμένο, που είναι ερευνητής στο ΙΤΕ (επιστήμονας δηλαδή). Αν θέλετε να κεραστείτε κι εσείς πατήστε πάνω στην εικόνα. Μπορείτε να καταναλώσετε άφοβα όσα θέλετε καθώς δεν παχαίνουν, μπορείτε να τσιμπολογήσετε με τους φίλους σας ή να τα φάτε ως επιδόρπιο στο οικογενειακό τραπέζι. Δε χειάζεται καν να είναι Χριστούγεννα!
Ε, λοιπόν γελάσαμε πάρα πολύ και παρατηρήσαμε πως όσο περισσότερο σκεφτόμαστε τόσες περισσότερες ιδέες μας έρχονταν! "Πραγματικά, ο Δημήτρης Γραμμένος έχει πολλή φαντασία και μας παρέσυρε κι εμάς. Μπράβο του που "όχι μόνο δεν έχει κλείσει τη φαντασία του στο ντουλάπι κι ας είναι μεγάλος κι επίστήμονας, αλλά τη μοιράζεται και μαζί μας".
Όμως κάποιοι δύσπιστοι επέμεναν ακόμη. Τη φαντασία του μπορεί να μην τη χρησιμοποιεί στη δουλειά του αλλά μόνο στον ελεύθερο χρόνο του. Και τελικά τι ακριβώς κάνει στη δουλειά του ένας ερευνητής; Είχαμε διάφορες απορίες και καταλήξαμε πως ο καλύτερος τρόπος να μάθεις πράγματα για κάποιον είναι να ρωτήσεις τον ίδιο. Κι αυτό ακριβώς κάναμε. Του στείλαμε τις ερωτήσεις μας και μας έστειλε τις απαντήσεις του. Τον ευχαριστούμε πολύ!
Αν θέλετε να γνωρίσετε καλύτερα τον Δημήτρη Γραμμένο και να σας δώσει περισσότερες αφορμές για συζήτηση, πατήστε πάνω στην εικόνα και παρακολουθήστε τη συνέντευξή του στο The learning Hive", το project του You in Europe.
Και βέβαια στείλαμε τις ερωτήσεις μας και στην Κατερίνα Κρις για να μάθουμε όσα θέλουμε γι' αυτήν. Η Κατερίνα μας έστειλε ένα βιντεάκι με τις απαντήσεις μας, μόνο για μας! Τρελαθήκαμε από τη χαρά αμς και την ευχαριστούμε πολύ! Μπορείτε να απολαύσετε κι εσείς τη συνέντευξη εδώ.
Η φαντασία στην επιστήμη, κι η επιστήμη στη φαντασία... Πού πάει ο νους σας; Στην επιστημονική φαντασία βέβαια! Από τον Λουκιανό και τον Δαίδαλο ως τον Ιούλιο Βερν και τους αδερφούς Ράιτ...μια φαντασία δρόμος!*
Αλλά αυτό είναι ένα άλλο ταξίδι!
* Γεωργίου Παπαντωνάκη, Ο παιδαγωγικός χαρακτήρας των κείµενων επιστηµονικής φαντασίας. Σκέψεις µε αφορµή αναγνώσεις ελληνικών παιδικών κειµένων επιστηµονικής φαντασίας
http://keimena.ece.uth.gr/main/t3/arthra/tefxos3/downloads/papantonakis.pdf
Αχ, πόσο μας έχουν λείψει αυτά τα μεγάλα οικογενειακά τραπέζια με τους αγαπημένους μας! Γεμάτα φίλους και συγγενείς, μυρωδιές και γεύσεις, γέλια και δάκρυα. Πώς μας έχει λείψει ο τρόπος που ξεθωριάζουν σιγά σιγά στη μνήμη μας, σαν παλιά φωτογραφία. Κι όμως, όποτε τις έχουμε ανάγκη, είναι πάλι εκεί οι πολύτιμες στιγμές μας, είμαστε πάλι εκεί...όλοι μαζί, χαρούμενοι σαν να σταμάστησε ο χρόνος σ' ευλογημένη ώρα...
Ένα οικογενεινακό τραπέζι στήσαμε κι εμείς, με τα χριστουγεννιάτικά μας, πίσω από τις κάμερες, αλλιώτικο, δε λέμε, μα πώς θα το θυμόμαστε άραγε μετά από χρόνια; Ξέραμε πως σήμερα, Παρασκευή της γιορτής, μας περίμενε μια έκπληξη αλλά τι, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε. Το μόνο που μας είχε πει το Βιβλιοφάγο Δρακάκι ήταν να έχουμε μαζί μας την αγαπημένη μας λιχουδιά, γιατί θα κάναμε λέει και πικ νικ! Μυστήρια πράγματα! Πώς να κάνεις πικ νικ χωρίς να βγεις από το σπίτι; Τι να λέγαμε όμως; Να του χαλούσαμε το χατήρι; Δεν το βαστάει η καρδιά μας! Μια και δυο λοιπόν μπήκαμε στη webex με όλη μας την καλή διάθεση και έτοιμοι να σκάσουμε από την περιέργεια.
Κάπως έτσι ξεκινήσαμε ένα ταξίδι. Από την "Λωξάντρα" της Μαρίας Ιορδανίδου και την Κωνσταντινούπολη, πήγαμε στη Νορβηγία και στο "Αγόρι" του Ρόαλντ Νταλ.
Διαβάσαμε αποσπάσματα από τα δύο βιβλία και συζητήσαμε για τι άλλο; Για το φαγητό και για τα οικογενειακά τραπέζια. Είναι άραγε τόσο σημαντικό το φαγητό για να αφιερώσουν δυο συγγραφείς τόσες σελίδες για να το περιγράψουν; Βρήκαμε κοινά σημεία και διαφορές ανάμεσα στα δυο κείμενα και συζητήσαμε τι είναι αυτό που δίνει τόση αξία σε ένα οικογενειακό τραπέζι. Και δεν είναι μόνο η Ιορδανίδου και ο Νταλ! Ο Πάμπλο Νερούδα, ο σπουδαίος αυτός Χιλιανός ποιητής έγραψε τις ωδές του στα αγαπημένα του φαγητά. Διαλέξαμε την "Ωδή στις τηγανητές πατάτες" μια και είναι και δικό μας αγαπημένο.
Και να 'ταν μόνο οι συγγραφείς και οι ποιητές; Είναι και οι ζωγράφοι και οι σκηνοθέτες!
Είδαμε πίνακες ζωγραφικής και εκόνες από οικογενειακά τραπέζια από διαφορετικές κουλτούρες. Συζητήσαμε για τον τρόπο που μας δένει ένα δείπνο ή ένα γεύμα, για τους συμβολισμούς του, για τα στοιχεία που αποκαλύπτει για την ταυτότητά μας. Μιλήσαμε για το έθιμο των Μεξικανών, την Ημέρα των Νεκρών, να τρώνε στο νεκροταφείο για να τιμούν τους νεκρούς τους, κάτι που βλέπουμε να επαναλαμβάνεται και σε άλλες κουλτούρες, Κι εμείς άλλωστε τους τιμούμε με πρόσφορα και κόλλυβα. Με ένα τραπέζι ολοκληρώνεται κάθε σπουδαία γιορτή, μ' ένα τραπέζι ξεπροβοδίζουμε τους αγαπημένους μας που φεύγουν από κοντά μας, μόνιμα ή προσωρινά. Οι Ισπανοί έχουν μια συγκεκριμένη λέξη που σημαίνει ακριβώς τις κουβέντες που γίνονται γύρω από το τραπέζι. Sobremesa: ιστορίες "γελαστερές" και ιστορίες "στεναχωρικές" γύρω από το τραπέζι που είναι στρωμένο και τα πιάτα γεμάτα κελαηδί, το φαγητό που όποιος το τρώει κελαηδεί! Οικογενειακό τραπέζι by Ελευθερία Καλούδη on Scribd
Μιλήσαμε για την τροφή στα παραμύθια. Ξέραμε πολλά παραμύθια και μύθους που είχαν να κάνουν με την τροφή, την πρωταρχική ανάγκη του ανθρώπου. Τα ψιχουλάκια του Κοντορεβιθούλη, ο Τζακ και η Φασολιά, το μήλο της Χιονάτης, η κολοκύθα-άμαξα της Σταχτοπούτας αλλά και οι λωτοί της Οδύσσειας κι ένα σωρό άλλα... *
Άλλωστε οι πρώτοι άνθρωποι πιθανότατα ένιωσαν την ανάγκη να διηγηθούν ιστορίες, μέσα σε μια σπηλιά γύρω από τη φωτιά, μετά από ένα χορταστικό γεύμα τότε που δεν υπήρχε ακόμη τραπέζι αλλά και η τροφή δεν ήταν δεδομένη όπως είναι για εμάς (όχι για όλους) σήμερα**. Γι' αυτό ίσως, πριν ξεκινήσουμε να τρώμε, νιώθουμε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε και να νιώσουμε ευγνωμοσύνη προς όποιον Θεό πιστεύουμε. Οι Ινδιάνοι που ήταν τόσ συνδεδεμένοι με τη γη και τη φύση ευχαριστούσαν τη γη για τους καρπούς που τους πρόσφερε και ζητούσαν συγχώρεση από τα ζώα που αναγκάζονταν να σκοτώσουν για να φάνε. Ο τρόπος που βρίσκουμε την τροφή μας σήμερα έχει αλλάξει πολύ από τότε, κάποια πράγματα όμως παραμένουν ίδια. Δείτε και μόνοι σας!
Πολύ χορταστική η κουβέντα και μας άνοιξε την όρεξη! Ούτε και το καταλάβαμε πώς πέρασε η ώρα κι έφτασε η στιγμή να στρώσουμε το γιορτινό τραπέζι. Το Βιβλιοφάγο Δρακάκι μας είχε ετοιμάσει με τα χεράκια του μπόλικο κελαηδί, νοστιμότατο και χορταστικότατο!
Απολαύσαμε το βιβλίο και μοιραστήκαμε ιστορίες από τα δικά μας οικογενειακά τραπέζια. "Πιο πολύ μας αρσέσει που τα παιδιά παίζουν και που τρώνε σε άλλο τραπέζι. Είναι πολύ ωραίο που μαζευόμαστε όλα τα ξαδέρφια και οι φίλοι μας κι ας τσακωνόμαστε και λίγο μερικές φορές. Περισσότερο μας αρέσει όταν η γιαγιά και ο παππούς αρχίζουν τις ιστορίες για τότε που η μαμά και ο μπαμπάς ήταν μικροί. Γελάμε πολύ μ' αυτές!"
Ε, στο τέλος πια ζωγραφίσαμε ακούγοντας μουσική, όπως στο σχολείο, και μοιραστήκαμε την αγαπημένη μας λιχουδιά, ο καθένας από το σπίτι κι από την οθόνη του. Πλάκα είχε το τηλεπικ νικ αλλά το αληθινό είναι καλύτερο!
* Περισσότερα για το θέμα μπορείτε να βρείτε στα άρθρα:
https://tinyurl.com/y3n8er76 https://www.cathrinhagey.com/food-fairy-tales/ https://overtherainbowfairytale.wordpress.com/2016/10/19/feeding-the-imagination-food-in-fairy-tales/ ** https://tinyurl.com/y6jtt8dg
Όλοι μαζί στέλνουμε την αγάπη και την ευγνωμοσύνη μας στους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, στους ανθρώπους που φροντίζουν για τον καθαρισμό των χώρων, στους διοικητικούς υπαλλήλους και σε όλους εκείνους, που με ελάχιστα μέσα, δίνουν τον αγώνα τους στα νοσοκομεία αναφοράς. Όλα ξεκίνησαν από μια ιδέα της γιαγιάς του σχολείου μας, της κυρίας Χριστίνας Μουστακλή. Η κυρία Χριστίνα, πέρα από συνταξιούχος γιατρός και η ίδια, είναι κι ένας άνθρωπος που έχει μάθει να μάχεται πάντα στην πρώτη γραμμή. Μπορειτε να δείτε εικόνες από γιατρούς και νοσοκομεία σε ΄λον τον κόσμο και να συζητήσετε εδώ.
Αυτά τα δύσκολα Χριστούγεννα που έρχονται, ας μείνουμε ο ένας κοντά στον άλλον, ας ψάξουμε μέσα μας να βρούμε τον καλύτερό μας εαυτό κι ας γίνουμε όλοι από ένα αναμμένο κεράκι για να φωτίσουμε τον δρόμο μας. Ας ακούσουμε τον "αόρατο" κορωνοϊό που προσπαθεί να μας διδάξει δύσκολα μαθήματα για να βγούμε στην αντίπερα όχθη πιο όμορφοι άνθρωποι και πιο δυνατοί...για τον εαυτό μας και τους άλλους. Το Padlet του σχολείου μας είναι ανοιχτό για όλους, μεγάλους και μικρούς, όπου κι αν βρίσκεστε, για να προσθέσετε τις ευχές σας και τα δώρα σας. Μην ξεχάσετε να γράψετε το όνομα, και την περιοχή σας! Για να το δείτε και να συμμετέχετε, μπείτε εδώ!
Μπορεί να μην μπορείτε πια να πηγαίνετε εσείς στη Βιβλιοθήκη του σχολείου, αλλά μπορεί να έρθει εκείνη στην τάξη σας! Αλλόκοτο ακούγεται αλλά, αν το καλοσκεφτείτε, τι δεν μοιάζει αλλόκοτο στις μέρες μας;
Θα το πιστεύουν λέτε τα παιδιά που γεννιούνται σήμερα και θα τους λέμε σε δέκα χρόνια από τώρα, πως κάνουμε μάθημα από το σπίτι μας, με τις πιτζάμες και τις παντόφλες; Πως ένας αόρατος κοντορεβιθούλης μας έχει βάλει τα δυο πόδια σ' ένα παπούτσι και μας έχει κλείσει στα σπίτια μας; Πως για να βγούνε έξω οι μεγάλοι θα ζητάνε την άδεια από έναν αριθμό στο κινητό τους; Γι΄αυτό σας λέω...παράξενοι καιροί! Σήμερα λοιπόν με τους Βιβλιοφάγους της Δ' Τάξης διαβάσαμε το βιβλίο του Peter Reynolds "Συλλέκτης λέξεων". Καθόλου τυχαία δε διαλέξαμε αυτό το βιβλίο. Είχαμε δυο πολύ σοβαρούς λόγους: ο ένας είναι πως αγαπούν πολύ τον συγγραφέα (η "Τελεία" του είναι από τα αγαπημένα τους), ο άλλος είναι πως σ' αυτό το τμήμα είναι όλοι πραγματικοί συλλέκτες λέξεων! Θέλετε να μάθετε λέξεις που υπάρχουν στη συλλογή τους; Χαρμολύπη, χλευάζω, ασκαρδαμυκτί ...κι άλλες πολλές. Πολλές φορές φτιάχνουν και τις δικές τους πρωτότυπες λέξεις που δεν υπάρχουν σε κανένα λεξικό. Φανατικοί συλλέκτες σας λέμε!
Αρχικά συζητήσαμε για τις λέξεις.
Τι είναι οι λέξεις; Υπήρχαν πάντα, ακόμη και στο μυαλό των πρωτόγωνων ανθρώπων; Πώς μας βοηθούν στην επικοινωνία; Πού υπάρχουν οι λέξεις και πώς μπορούμε να βούμε όσο γίνεται περισσότερες; Τι σχέση έχουν οι σκέψεις μας με τις λέξεις; Μπορούν οι λέξεις να μας βοηθήσουν ή να μας εμποδίσουν να επικοινωνήσουμε με τους άλλους; Πώς φτιάχνεται η ποίηση και η λογοτεχνία από λέξεις απλές, καθημερινές που τις ξέρουμε όλοι; Οι λέξεις σε διάφορες γλώσσες τι σχέση έχουν μεταξύ τους; Αφού μπορούν οι σκέψεις να γίνουν λέξεις, τότε μπορούν και οι λέξεις να γίνουν σκέψεις; Υπάρχουν καλές και κακές λέξεις; Οι λέξεις γεννούν τις εικόνες ή οι εικόνες τις λέξεις; Τα συναισθήματα γεννούν τις λέξεις ή οι λέξεις τα συναισθήματα; Κι όταν δεν υπάρχουν λέξεις τι γίνεται; Μπορεί κάποιος να χάσει τις λέξεις του; Πω πω! Ατελείωτη συζήτηση! Τεράστιο θέμα! Αν μας άφηναν ακόμη θα συζητούσαμε. Γι' αυτό αφήσαμε την κουβέντα και διαβάσαμε το βιβλίο.
Στη συνέχεια είδαμε ένα βίντεο με ένα απόσπασμα από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου "Μια αιωνιότητα και μια μέρα". Σ' αυτό ο σκηνοθέτης ζωντανεύει το λαϊκό θρύλο της Ζακύνθου που ήθελε το Σολωμό να «αγοράζει λέξεις»πληρώνοντας τους Έλληνες για κάθε λέξη που του έλεγαν.
Λένε πως, επειδή ο Σολωμός δεν ήξερε καλά ελληνικά, συνήθιζε να ''αγοράζει'' λέξεις, πληρώνοντας τους Έλληνες για κάθε νέα λέξη που του έλεγαν. Έτσι συγκέντρωνε τις λέξεις που του έλειπαν για να μπορέσει να γράψει για την ελληνική επανάσταση, να εκφράσει τον θαυμασμό του και την πίστη του σ΄αυτήν.
Ύστερα σκεφτήκαμε λέξεις φωτεινές.
Λέξεις σκοτεινές.
Λέξεις δυνατές.
Η δασκάλα μας είπε να πάρουμε μαζί τις λέξεις μας και να φτιάξουμε χαϊκού για να δούμε πώς μπορούν οι σκόρπιες λέξεις, όταν συνταιραστούν με μαεστρία να φτιάξουν ποιήματα.
Το φοβερό όμως είναι πως σήκωσε το ραβδί του Χαρυ Πότερ, είπε ένα ξόρκι μαγικό "Μπρέικ άουτ σέσσιονς" μου φαίνεται είπε ή κάτι τέτοιο (το είπε μέσα από τα δόντια της) και όλοι μεταφερθήκαμε στη στιγμή σε διαφορετικά δωμάτια μαζί με άλλους τρεις συμμαθητές μας. Μέχρι να συνέλθουμε από το ξάφνιασμα, κι ενώ αναρωτιόμαστε τι έγινε, να 'σου και η κυρία από το πουθενά μέσα στο δωμάτιό μας να μας ρωτάει αν χρειαζόμαστε τη βοήθειά της. Ο Βαγγέλης ρώτησε "και πώς μπορούμε να βγούμε από εδώ;" "Θα σας βγάλω εγώ όταν θα είμαστε έτοιμοι" μας είπε. Και πραγματικά δέκα λεπτά μετά βλέπουμε κάτι αριθμούς στην οθόνη να μετράνε αντίστορφα και τσουπ, ώσπου να πεις κίμινο (καυτερή λέξη) επιστρέψαμε στην τάξη μαζί με όλους τους συμμαθητές μας. Ουάου! Εντυπωσιακό! Κι ήρθε η ώρα να μοιραστούμε να χαϊκού μας.
Λάμπεις σαν ήλιος
είσαι όμορφη πολύ όταν σε βλέπω Όνειρα κάνω μη με ξυπνάς άλλο πια' γεια σου χαρά μου Δεν καταλαβαίνω το νόημα της ζωής κι αυτόν τον κόσμο Δεν μπορώ να πω το μυστικό σου αυτό κρυφό το κρατώ Εδώ, εκεί και παντού παντοδύναμος ο κόσμος όλος Δεν κατάλαβα τίποτα μα τίποτα δύσκολο είναι Εγώ και η γη είμαστε καλοί φίλοι αγαπιόμαστε Σκοτεινός καιρός φοβιστικός είναι με τρομάζει
Ε, λοιπόν περάσαμε τόσο καλά που τέλειωσε η ώρα κι εμείς δε θέλαμε να βγούμε διάλειμμα! Μείναμε μέσα στο κουτί και συνεχίσαμε να γράφουμε χαϊκού...
Το βιβλιοφάγο δρακάκι είναι εδώ για όλους εμάς. Μας εύχεται, όπως πάντα, με τον δικό του, ξεχωριστό τρόπο! Εχουμε πρεμιέρα λέμε! Εννοιείται πως έχουμε άγχος και αγωνία αλλά το να έχουμε με το μέρος μας έναν δράκο μας κανει να νιώθουμε μια ασφάλεια, όσο να 'ναι! Τι κι αν ειναι ανήλικος; Ο δράκος είναι πάντα δράκος!
Θα το παλέψουμε μαζί με νόστιμα και χορταστικά βιβλία! Σας έχει τύχει ποτέ καθώς προσπαθείτε να φτιάξετε ένα παζλ να βρείτε δυο κομμάτια που μοιάζουν πάρα πολύ μεταξύ τους αλλά να μπαίνουν σε εντελώς διαφορετικές θέσεις; Κάτι τέτοιο μας συνέβη κι εμάς σήμερα! Διαβάσαμε το βιβλίο της Κατερίνας Σέρβη "Ο παππούς που δε γνώρισα" με την εκπληκτική εικονογράφηση του Χρήστου Γουσίδη. Πολύ μας συγκίνησε η ιστορία του παππού Αντώνη. Μας βοήθησε να καταλάβουμε πώς ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος μεταφέρθηκε στην Αφρική όπου οι Σύμμαχοι αντιμετώπισαν την Γερμανική Αεροπορία. Μας έκανε να συνειδητοποιήουμε πως "η Ιστορία και το παρελθόν είναι ένας ανεξερεύνητος τόπος που καλούμαστε να ανακαλύψουμε" όπως λέει η συγγραφέας και πως οι ιστορίες των παππούδων και των γιαγιάδων μας είναι ανεκτίμητες, γιατί μας βοηθούν να γνωρίσουμε ποιοι είμαστε κι από πού ερχόμαστε. Έτσι δυναμώνουμε τις ρίζες μας κι απλώνουμε τα κλαδιά μας γερά και δυνατά. Μας άρεσαν πολύ τα λόγια του καμηλιέρη που έσωσε τον παππού. Στην έρημο, όταν σου ζητήσουν βοήθεια τη δίνεις. Σήμερα εσύ, αύριο εγώ "Ο παππούς ήταν σπουδαίος! Ήταν γενναίος και θαρραλέος. Ήταν άφοβος κι αισιόδοξος. Δεν τα παρατούσε ποτέ ακόμη κι όταν πονούσε στο σώμα και στην ψυχή. Ήταν έξυπνος και δε φοβόταν να κλάψει." Θαυμάσαμε την υπέροχη εικονογράφηση του βιβλίου. Μας άρεσε "ο τρόπος που ενώνονταν τα χρώματα κι έμοιαζαν να κυλάνε το ένα μέσα στο άλλο και έξω από τις γραμμές, μας άρεσε που έμοιαζαν σαν ζωγραφιές από βιβλίο του παλιού καιρού." Όση ώρα συζητούσαμε για το βιβλίο είχαμε την αίσθηση πως η ιστορία που παππού Αντώνη κάτι μας θύμιζε. Δεν χρειάστηκε να ψάξουμε πολύ. Ο Βαγγέλης το βρήκε! Μας θύμισε ένα βιβλίο που αγαπάμε πολύ, τον "Μικρό Πρίγκηπα" Κι εκεί το αεροπλάνο έπαθε βλάβη κι ο πιλότος έπεσε στην έρημο. Αφήστε που ο Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ που το έγραψε βασισμένος στην προσωπική του εμπειρία, είχε και το ίδιο όνομα με τον παππού Αντώνη! Κι έτσι, κατά πως γίνεται συχνά, το ένα βιβλίο μας πήγε στ' άλλο. Μας αρέσει όταν γίνεται αυτό... Την ιστορία του Μικρού Πρίγκηπα, την ξέρουμε καλά. Την έχουμε διαβάσει, την έχουμε δει στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Αναζητήσαμε στο διαδίκτυο πληροφορίες για τον συγγραφέα του και να βρούμε ομοιότητες και διαφορές με την ιστορία του του παππού Αντώνη. Κι είχε πραγματικά πολύ ενδιαφέρον! Και τι δε θα 'χαν να πουν οι δυο τους αν μπορούσαν να συναντηθούν! Πόσα πράγματα να μοιραστούν, πόσες εμπειρίες, πόσα συναισθήματα! Πώς να ένιωσαν που πολέμησαν κι οι δυο τους Ναζί; Πώς να ένιωθαν όταν πετούσαν με το αεροπλάνο τους; Πώς να ένιωσαν τη νύχτα στην έρημο ή όταν είδαν από μακριά τον καμηλιέρη που τους έσωσε τη ζωή να πλησιάζει; Άραγε έβλεπαν μετά στα όνειρά τους όσα έζησαν; Ή μήπως θέλησαν να τα ξεχάσουν; Πώς είναι να βλέπουν την ιστορία τους γραμμένη σε βιβλίο; Λέτε να συναντήθηκαν ποτέ τα αεροπλάνα τους πάνω από τον ουρανό της Αφρικής; Τι θα μας έλεγαν σήμερα αν μπορούσαν να μας μιλήσουν; Κυρίες και κύριοι υποδεχτείτε τους δυο ατρόμητους πιλότους, τον Αντώνη και τον Αντουάν! Διαβάστε κι εσείς, αν θέλετε, για την απίστευτη ζωή του Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ. Κι από τον παππού της συγγραφέα, Κατερίνας Σέρβη, σε ένα άλλον παππού που χάθηκε πριν τον γνωρίσουν τα παιδιά και τα εγγόνια του. Ακούστε ένα podcast με την ιστορία του Μιχάλη Μεραμβελιωτάκη, παππού της δημοσιογράφου Ελίνας Φαρσάρη. Ένας από τους πολλούς που μνημονεύονται στα άδεια μνημεία του Αγνώστου Στρατιώτη και οι ιστορίες τους συμπληρώνουν, σαν ψηφίδες, τη μεγάλη εικόνα της Ιστορίας.
Κάπως έτσι ξεκινήσαμε τη μέρα μας. Μια ερώτηση, πολλές και ενδιαφέρουσες απαντήσεις. Με ποιους τρόπους έκαναν αντίσταση οι άνθρωποι στη Γερμανική Κατοχή; Αυτή ήταν η ερώτηση που μας είχαμε να απαντήσουμε.
Κάποιος ανέφερε και τη σιωπή ως πράξη αντίστασης και η συζήτηση άναψε! Κάποιοι έλεγαν πως η σιωπή είναι ακριβώς το αντίθετο, δείχνει συμβιβασμό, φόβο και βοηθά τους κατακτητές και τους καταπιεστές. Άλλοι πάλι έλεγαν πως με τη σιωπή μου μπορώ να πιέσω κάποιον, όπως το κάνουμε ας πούμε όταν κρατάμε μούτρα στη μαμά μας. "Οταν η μαμά μου δεν απαντά σε κάτι που τη ρωτάω, εγώ θεωρώ πως η απάντησή της είναι αυτή που θέλω εγώ" είπε ένα κορίτσι κι ένα αγόρι συμφώνησε μαζί της. "Ωραία" είπε και η δασκάλα που μας παρακολουθούσε τόση ώρα με ένα μειδίαμα (το μάθαμε στην Ιστορία αυτό) "σκεφτείτε τώρα πώς νιώθετε όταν οι άλλοι τηρούν σιωπή απέναντί σας. Πώς νιώθετε; Και πώς αντιλαμβάνεστε τη φράση "εκκωφαντική σιωπή;"
"Όταν οι άλλοι σιωπούν όταν τους ζητώ την προσοχή μου εκνευρίζομαι και θυμώνω, νιώθω ότι με αγνοούν, περισφρονούν. Δε μου αρέσει καθόλου!". Πώς θα αντιμετωπίζαμε άραγε τη σιωπή των αντιπάλων μας αν ήμαστε στην εξουσία; Υπάρχει ενεργητική και παθητική σιωπή; Σκεφτήκαμε ένα παράδειγμα που μας είπε η κυρία Άννα, η δασκάλα της Παράλληλης Στήριξης. Αν ήμαστε όλοι στην Αντίσταση και κάποιος συλλαμβανόταν τι θα γινόταν αν λύγιζε και μιλούσε στην ανάκριση; Τι θα συνέβαινε αν δε μιλούσε; Ακούσαμε το μήνυμα του Γιώργου Σεφέρη στη διάρκεια της Δικτατορίας και καταλάβαμε τι σημαίνει να μιλάς με τη σιωπή σου όπως έκανε εκείνος. Έκλεισε τη σύντομη ομιλία του στο BBC λέγοντας "Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου. Παρακαλώ το Θεό να μη με φέρει άλλη φορά σε παρόμοια ανάγκη να ξαναμιλήσω..." κι όλος ο κόσμος στάθηκε για να αφουγκραστεί τη σιωπή του. Αργότερα η κηδεία του ποιητή μετατράπηκε σε σιωπηλή διαμαρτυρία ενάντια στη χούντα που κορυφώθηκε με τραγούδια και συνθήματα κατά της Δικτατορίας. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ.
Ανάμεσα στους τρόπους αντίστασης που είχαμε πει ήταν και η αφίσα. Αναρωτηθήκαμε τι μπορεί άραγε να κάνει μια αφίσα; Μπορεί να μας ενημερώνει, μπορεί να μας πληροφορεί ή και να μας παραπληροφορεί και τότε αποτελεί εργαλείο προπαγάνδας. Μπορεί να μας προσκαλεί ή να μας προκαλεί. Μπορεί να μας εμψυχώνει ή να μας προβληματίζει. Από πού αντλούμε τις πληροφορίες από μία αφίσα; Οι πληροφορίες που δίνει είναι πάντα αληθινές; Πουστηρίζει τη δύναμή της μια αφίσα, στο κείμενο ή στην εικόνα; Εξηγήστε γιατί όποια κι αν είναι η άποψή σας.
Στη συνέχεια είδαμε μια αφίσα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την παρατηρήσαμε για λίγα λεπτά σιωπηλά όπως έχουμε μάθει να κάνουμε με την τεχνική του artful thinking (I see, i wonder, i think).
Αρχικά περιγράψαμε τι βλέπουμε.
Μια μαμά με δυο παιδιά κάθονται κάτω από ένα δέντρο κοντά σε μια λίμνη.
Πίσω της είναι ένα φάντασμα ή το πνεύμα του Αδόλφου Χίτλερ. Τα παιδιά παίζουν με ένα αεροπλανάκι. Είναι χαρούμενα. Αντίθετα η μητερα τους είναι σκεφτική σαν κάτι να την απασχολεί. Το φάντασμα του Χίτλερ την κοιτάζει με γουρλωμένα μάτια απειλητικά και δείχνει την πόλη.
Στη συνέχεια μοιραστήκαμε τις απορίες που μας γεννά αυτή η εικόνα. Τι θα θέλαμε να μάθουμε γι' αυτήν;
Γιατί ο Χίτλερ είναι φάντασμα;
Γιατί δείχνει την πόλη; Ποια πόλη είναι αυτή; Γιατί είναι προβληματισμένη η μαμά; Τι σκέφτεται; Γιατί τα παιδιά είναι χαρούμενα; Γιατί βρίσκονται εκεί; Μήπως η μαμά και τα παιδιά κρύβονται; Τι γράφει στην αφίσα; Γιατί ο Χίτλερ είναι εκεί; Γιατί το τοπίο πίσω είναι μαυρισμένο κι έχει καπνό; Από πού είναι αυτοί οι άνθρωποι;
Ύστερα κάναμε τις δικές μας υποθέσεις για το τι συμβαίνει.
Η γυναίκα είναι στενοχωρημένη και προβληματισμένη γιατί έχει πεθάνει ο άντρας της στον πόλεμο και δεν ξέρει πώς να το πει στα παιδιά. Βρίσκονται εδώ γιατί κρύβονται από τον πόλεμο.
Νιώθει ανήσυχη γιατί έχει τηναίσθηση ότι είναι πίσω της κάποιος που δεν μπορεί να δει και την απειλεί. Ο Χίτλερ τη διατάζει να γυρίσει στην πόλη. Θέλει να δείξει στη γυναίκα ότι έκανε την πόλη της δική του. Η μητέρα τον αγνοεί.
Μοιραστήκαμε τα συναισθήματα που νιώσαμε κοιτάζοντας την εικόνα. Νιώσαμε παράξενα. Αισθανθήκαμε άγχος, φόβο, ανυπομνησία, θλίψη, αγωνία και ανυπομονησία.
Είδαμε κι άλλες εικόνες και η κυρία Μαρία, η δασκάλα των Αγγλικών μας μίλησε για την εκκένωση του Λονδίνου και την απομάκρυνση των παιδιών από την πόλη στην επαρχία για να αποφύγουν τους επικείμενους βομβαρδισμούς της Γερμανικής Αεροπορίας. ¨Όσο όμως οι βομβαρδισμοί, που όλοι περίμεναν, καθυστερούσαν κάποιοι άρχισαν να παίρνουν τα παιδιά από τις οικογένειες που τα φιλοξενούσαν και τα έφερναν πίσω στην πόλη. Πώς θα νιώθαμε άραγε αν ήμαστε παιδιά και αναγκαζόμαστε να αποχωριστούμε τους γονείς μας έστω κι αν ήταν για το καλό μας; Πώς θα νιώθαμε αν είμαστε στη θέση της μητέρας; Τι απόφαση θα παίρναμε; Θα πιστεύαμε πως ο κίνδυνος είχε στ΄αλήθεια περάσει;
Πολλοί γονείς ξεγελάστηκαν και πήραν τα παιδιά τους πίσω στην πόλη. Αρκετά από τα παιδιά αυτά χάθηκαν στους ανηλεείς βομβαρδισμούς της πόλης του Λονδίνου που ακολούθησαν.
Πατήστε το κουμπί για να διαβάσετε περισσότερα.
Μιλήσαμε για το βιβλίο της Κίμπερλι Μπρουμπέικερ Μπράντλεϊ "Ο πόλεμος που έσωσε τη ζωή μου". Αρχικά συζητήσαμε για το εξώφυλλο και για τον τίτλο. Παράξενος αλήθεια. Πώς μπορεί ο πόλεμος να σώσει τη ζωή κάποιου; Κι όμως η δεκάχρονη Έιντα που ζούσε κλεισμένη στο σπίτι της στο Λονδίνο του 1939 είχε να αντιμετωπίσει δυο παράλληλους πολέμους και τα κατάφερε να βγει νικήτρια κι από τους δυο. Διαβάσαμε αποσπάσματα από το βιβλίο για να μεταφερθούμε στην εποχή της Έιντα.
Είδαμε κι άλλες αφίσες από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κάποιες από τις οποίες βοήθησαν στην προπαγάνδα του Χίτλερ ενώ άλλες χρησιμοποιήθηκαν από τους συμμάχους. Πόσο διαφορετικές απεικονίζονται οι μητέρες εδώ! Σε πολλές υπήρχαν παιδιά, ίσως γιατί τα παιδιά φτιάχνουν τους μελλοντικούς στρατούς. Όταν όλα τελειώνουν άλλωστε τα παιδιά είναι εκείνα που μας ρωτούν, όπως δείχνει η τελευταία αφίσα, ποια στάση κρατήσαμε απέναντι στην Ιστορία.
Σε άλλες πάλι είδαμε τις γυναίκες να πρωταγωνιστούν σε ρόλους διαφορετικούς από εκείνους της μητέρας και της συζύγου. Άλλωστε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος συνέβαλε ουσιαστικά στην αλλαγή της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία και στην οικογένεια. Κάθε αφίσα μας αποκάλυπτε μια διαφορετική πτυχή του πολέμου, πυροδοτούσε μια νέα συζήτηση και μας ώθησε να σκεφτούμε διαφορετικά.
Ύστερα από όσα είχαμε δει σταθήκαμε και συζητήσαμε για όσα παρατηρήσαμε στις αντίστοιχες ελληνικές αφίσες. Είδαμε κοινά σημεία και διαφορές σε σχέση με τις άλλες.
Τέλος είδαμε μια αφίσα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο που εκτίθεται στο Μουσείο Μπενάκη. Γιατί άραγε μια αφίσα βρίσκεται σε ένα μουσείο; Μπορεί να έχει αισθητική αξία; Μπορεί να αποτελεί έργο τέχνης;
Μπορείτε, αν θέλετε, να δοκιμάσετε να φτιάξετε μια δική σας αφίσα για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο σαν να ζούσατε την εποχή εκείνη. Διαφορετικά μπορείτε να φτιάξετε μια αφίσα που α έχει σχέση με ένα θε΄μα που μας απασχολεί στην εποχή μας (κλιματική αλλαγή, προσδυγικό πρόβλημα, τρομοκρατία, κορωνοϊός, φτώχεια κλπ).
|
Βιβλιοδράσεις 2020-2021Τι να πει κανείς γι' αυτή την παράξενη χρονιά; Σίγουρα αλλιώτικη, πιο εσωστρεφής ίσως, με λιγότερες αγκαλιές μα περισσευούμενη αγάπη. Archives
June 2021
Categories |